ข้อเสื่อมเป็นโรคที่ผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีน้ำหนักตัวมากหลายคนต้องเจอ เนื่องมาจากความเสื่อมบริเวณข้อของร่างกาย แม้จะรักษาให้หายขาดไม่ได้ แต่สามารถป้องกันไม่ให้ลุกลาม ลดความเจ็บปวด และสามารถอยู่กับโรคนี้ได้อย่างมีความสุขได้
โรคข้อเสื่อม คือ ...
ข้อเสื่อมเป็นโรคที่เกิดจากการสึกของกระดูกอ่อนผิวข้อ มีกระดูกงอกอยู่ที่ขอบข้อ เมื่อกระดูกผิวข้อลอกหลุด จะทำให้ข้อเคลื่อนไหวได้น้อยลง มีอาการปวดข้อ ข้อผิดรูป ทำให้เกิดความไม่มั่นคง และรับน้ำหนักไม่ไหว สาเหตุเกิดจากการเสื่อมของเนื้อเยื่อ และอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย ซึ่งเป็นไปตามอายุที่เพิ่มขึ้น ซึ่งมักจะเกิดกับผู้สูงอายุ ตั้งแต่อายุ 50 ปีขึ้นไป และคนที่มีการใช้ข้อทำงานมากเกินไป อย่างนักกีฬา หรือชาวไร่ชาวนา รวมถึงเกิดจากพันธุกรรม และภาวะโรคอ้วน
เราสามารถสังเกตอาการปวดมักเริ่มจากปวดตอนเช้าหลังจากที่ไม่ได้ทำกิจกรรม ข้อขยับได้น้อยลง เวลาขยับเกิดเสียงกระดูกเสียดสี ที่เห็นชัดคือ ข้อโตขึ้น เนื่องจากมีการสร้างกระดูกที่งอกบริเวณขอบข้อ เอ็น และเนื้อเยื่อหนาตัวขึ้นทำให้เกิดข้อผิดรูป กล้ามเนื้อรอบข้ออ่อนแรงเวลาเคลื่อนไหว จะทำให้ปวดมากขึ้น ในรายที่เริ่มเป็นโรคข้อเสื่อมอาจตรวจไม่พบความผิดปกติ ส่วนในรายที่เป็นมานาน จะเริ่มมีโครงสร้างของข้อผิดปกติ ควรเริ่มสังเกตอาการและดูแลรักษาตั้งแต่แรก เพราะยิ่งทิ้งไว้นาน อาการปวดและทรมานจะยิ่งเพิ่มมากขึ้น จนข้อเสื่อมถาวรได้
อยู่กับข้อเสื่อมอย่างเป็นสุข
ในปัจจุบันยังไม่มีการรักษาโรคข้อเสื่อมให้หายขาดได้ แต่ทำได้เพียงเพื่อช่วยป้องกัน และลดอาการเจ็บปวดของอาการได้เท่านั้น ไม่ว่าจะเป็นการใช้ยารักษาเพื่อลดความเจ็บปวดและยารักษาข้ออักเสบมากมายที่แพทย์ได้นำมาใช้ ซึ่งผู้ป่วยแต่ละรายก็จะตอบสนองต่างกัน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยาเหล่านี้ หรือการรักษาทางกายภาพบำบัดก็ช่วยบรรเทาอาการได้ บางคนแพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัด ซึ่งเป็นวิธีสุดท้ายที่รักษาด้วยวิธีอื่นแล้วไม่ได้ผล โดยการผ่าตัดจะช่วยป้องกัน หรือแก้ไขความผิดปกติจากโรคข้อเสื่อม ลดความเจ็บปวด และทำให้ผู้ป่วยเคลื่อนไหวข้อได้ดีขึ้น ซึ่งก็ถือเป็นเรื่องใหญ่ที่หลายคนไม่อยากจะรักษาด้วยวิธีนี้
หากไม่อยากเผชิญกับโรคนี้และไม่ต้องการใช้ยาเพื่อรักษา คุณสามารถทำได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสียแต่เนิ่นๆ ด้วยการปฏิบัติตัวที่ไม่ทำให้ข้อเสื่อมเร็วขึ้น เช่น ไม่ยกของหนักเกินไป และควรยกในท่าที่ถูกต้องดดยการกระจายน้ำหนักไปทุกๆ ส่วน ควรบริหารร่างกายอยู่เสมอ เพื่อให้ข้อมีการเคลื่อนไหว เพิ่มความแข็งแกร่งของกล้ามเนื้อ ทำให้ข้อมีความยืดหยุ่น เป็นการช่วยลดความเจ็บปวดและป้องกันข้อต่อถูกทำลายอีกด้วย แต่ควรทำอย่างพอเหมาะเช่นเดียวกับการพักผ่อน เพราะถ้านอนมากเกินไป จะทำให้เกิดความเมื่อยล้าในข้อต่อที่พบอาการ ในขณะเดียวกับการออกกำลังกายมากเกินไป ก็ทำให้เป็นอันตรายต่อข้อต่อได้เช่นกัน หรือถ้าหากคนในครอบครัวของคุณป่วยเป็นโรคนี้แล้วก็ตามก็สามารถดูแลพวกท่านด้วยคำแนะนำข้างต้น
นอกจากนี้ การควบคุมอาหาร และรักษารูปร่างไม่ให้อ้วนจนเกินไปก็เป็นเรื่องสำคัญ เนื่องจากคนที่เป็นโรคอ้วนเสี่ยงต่อการเป็นโรคข้อเสื่อมได้มาก เพราะข้อต่อต้องรับน้ำหนักตัวที่เพิ่มมากขึ้น ยิ่งมากเท่าไหร่ก็ยิ่งเจ็บมากขึ้นเท่านั้น ดังนั้น จึงควรเลือกทานอาหารที่ถูกหลักโภชนาการ มีแคลเซียม และวิตามินดีที่ช่วยเรื่องสร้างความเข็งแรงให้กับกระดูก เลือกอาหารและเครื่องดื่มที่ดีต่อสุขภาพ เช่น นม ปลาตัวเล็กตัวน้อยที่กินได้ทั้งก้าง ผักใบเขียวเข้ม เครื่องดื่มธัญญาหาร ผสมธัญพืชขัดสีน้อยที่มีแคลเซียมสูง นอกจากนี้ต้อง ดื่มน้ำให้เพียงพออย่างน้อยวันละ 8 แก้ว เพื่อรักษาปริมาณน้ำบริเวณข้อต่อ ป้องกันการเสียดสีที่อาจสร้างอาการเจ็บที่ข้อต่อๆ ได้
โรคข้อเสื่อม คือ ...
ข้อเสื่อมเป็นโรคที่เกิดจากการสึกของกระดูกอ่อนผิวข้อ มีกระดูกงอกอยู่ที่ขอบข้อ เมื่อกระดูกผิวข้อลอกหลุด จะทำให้ข้อเคลื่อนไหวได้น้อยลง มีอาการปวดข้อ ข้อผิดรูป ทำให้เกิดความไม่มั่นคง และรับน้ำหนักไม่ไหว สาเหตุเกิดจากการเสื่อมของเนื้อเยื่อ และอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย ซึ่งเป็นไปตามอายุที่เพิ่มขึ้น ซึ่งมักจะเกิดกับผู้สูงอายุ ตั้งแต่อายุ 50 ปีขึ้นไป และคนที่มีการใช้ข้อทำงานมากเกินไป อย่างนักกีฬา หรือชาวไร่ชาวนา รวมถึงเกิดจากพันธุกรรม และภาวะโรคอ้วน
เราสามารถสังเกตอาการปวดมักเริ่มจากปวดตอนเช้าหลังจากที่ไม่ได้ทำกิจกรรม ข้อขยับได้น้อยลง เวลาขยับเกิดเสียงกระดูกเสียดสี ที่เห็นชัดคือ ข้อโตขึ้น เนื่องจากมีการสร้างกระดูกที่งอกบริเวณขอบข้อ เอ็น และเนื้อเยื่อหนาตัวขึ้นทำให้เกิดข้อผิดรูป กล้ามเนื้อรอบข้ออ่อนแรงเวลาเคลื่อนไหว จะทำให้ปวดมากขึ้น ในรายที่เริ่มเป็นโรคข้อเสื่อมอาจตรวจไม่พบความผิดปกติ ส่วนในรายที่เป็นมานาน จะเริ่มมีโครงสร้างของข้อผิดปกติ ควรเริ่มสังเกตอาการและดูแลรักษาตั้งแต่แรก เพราะยิ่งทิ้งไว้นาน อาการปวดและทรมานจะยิ่งเพิ่มมากขึ้น จนข้อเสื่อมถาวรได้
อยู่กับข้อเสื่อมอย่างเป็นสุข
ในปัจจุบันยังไม่มีการรักษาโรคข้อเสื่อมให้หายขาดได้ แต่ทำได้เพียงเพื่อช่วยป้องกัน และลดอาการเจ็บปวดของอาการได้เท่านั้น ไม่ว่าจะเป็นการใช้ยารักษาเพื่อลดความเจ็บปวดและยารักษาข้ออักเสบมากมายที่แพทย์ได้นำมาใช้ ซึ่งผู้ป่วยแต่ละรายก็จะตอบสนองต่างกัน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยาเหล่านี้ หรือการรักษาทางกายภาพบำบัดก็ช่วยบรรเทาอาการได้ บางคนแพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัด ซึ่งเป็นวิธีสุดท้ายที่รักษาด้วยวิธีอื่นแล้วไม่ได้ผล โดยการผ่าตัดจะช่วยป้องกัน หรือแก้ไขความผิดปกติจากโรคข้อเสื่อม ลดความเจ็บปวด และทำให้ผู้ป่วยเคลื่อนไหวข้อได้ดีขึ้น ซึ่งก็ถือเป็นเรื่องใหญ่ที่หลายคนไม่อยากจะรักษาด้วยวิธีนี้
หากไม่อยากเผชิญกับโรคนี้และไม่ต้องการใช้ยาเพื่อรักษา คุณสามารถทำได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสียแต่เนิ่นๆ ด้วยการปฏิบัติตัวที่ไม่ทำให้ข้อเสื่อมเร็วขึ้น เช่น ไม่ยกของหนักเกินไป และควรยกในท่าที่ถูกต้องดดยการกระจายน้ำหนักไปทุกๆ ส่วน ควรบริหารร่างกายอยู่เสมอ เพื่อให้ข้อมีการเคลื่อนไหว เพิ่มความแข็งแกร่งของกล้ามเนื้อ ทำให้ข้อมีความยืดหยุ่น เป็นการช่วยลดความเจ็บปวดและป้องกันข้อต่อถูกทำลายอีกด้วย แต่ควรทำอย่างพอเหมาะเช่นเดียวกับการพักผ่อน เพราะถ้านอนมากเกินไป จะทำให้เกิดความเมื่อยล้าในข้อต่อที่พบอาการ ในขณะเดียวกับการออกกำลังกายมากเกินไป ก็ทำให้เป็นอันตรายต่อข้อต่อได้เช่นกัน หรือถ้าหากคนในครอบครัวของคุณป่วยเป็นโรคนี้แล้วก็ตามก็สามารถดูแลพวกท่านด้วยคำแนะนำข้างต้น
นอกจากนี้ การควบคุมอาหาร และรักษารูปร่างไม่ให้อ้วนจนเกินไปก็เป็นเรื่องสำคัญ เนื่องจากคนที่เป็นโรคอ้วนเสี่ยงต่อการเป็นโรคข้อเสื่อมได้มาก เพราะข้อต่อต้องรับน้ำหนักตัวที่เพิ่มมากขึ้น ยิ่งมากเท่าไหร่ก็ยิ่งเจ็บมากขึ้นเท่านั้น ดังนั้น จึงควรเลือกทานอาหารที่ถูกหลักโภชนาการ มีแคลเซียม และวิตามินดีที่ช่วยเรื่องสร้างความเข็งแรงให้กับกระดูก เลือกอาหารและเครื่องดื่มที่ดีต่อสุขภาพ เช่น นม ปลาตัวเล็กตัวน้อยที่กินได้ทั้งก้าง ผักใบเขียวเข้ม เครื่องดื่มธัญญาหาร ผสมธัญพืชขัดสีน้อยที่มีแคลเซียมสูง นอกจากนี้ต้อง ดื่มน้ำให้เพียงพออย่างน้อยวันละ 8 แก้ว เพื่อรักษาปริมาณน้ำบริเวณข้อต่อ ป้องกันการเสียดสีที่อาจสร้างอาการเจ็บที่ข้อต่อๆ ได้